[tintuc]
[/tintuc]
Cuốn thư câu đối xưa nay
Nét đẹp văn hóa từ ngày tháng qua.
Treo cuốn thư câu đối trên bàn thờ là nét đẹp truyền thống của ông cha ta bao đời nay.
Nét đẹp đó được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Có nhiều đổi mới trong mẫu mã, kích thước, hoa văn nhưng nét đẹp và ý nghĩa vẫn còn nguyên vẹn. Nhìn vào những vật này chúng ta có thấy những nét truyền thống, gia phong của gia đình dòng họ, thấy được chuẩn mực lối sống của người Việt ta.
Khái niệm và nguồn gốc cuốn thư câu đối
Cuốn thư, câu đối là gì ?
Cuốn thư là một dạng của bình phong, nghĩa là nó có ý nghĩa che chắn cho một cái gì đó.
Câu đối được liệt vào một thể loại mang tính biền ngẫu, dùng thể thức đối đôi mà biểu hiện ý nghĩa, tư tưởng. Chữ đối ở đây có ý nghĩa đối lập, thành đôi.
Câu đối được người Trung Quốc gọi là đối liên , dùng để chỉ một dạng sơ khởi của nó là đào phù tức bùa gỗ đào.Còn được người xưa gọi là Doanh thiếp, Doanh liên.
Đôi Câu đối thờ được làm từ gỗ,phủ sơn ta, sơn vecni hoặc sơn son thếp vàng thếp bạc theo yêu cầu của gia chủ.
Nguồn gốc xuất hiện hoành phi, cuốn thư câu đối là gì ?
Không biết cuốn thư, câu đối xuất hiện từ đâu, chỉ biết rằng chúng xuất hiện từ rất lâu đời, từ thời phong kiến.
Thời xưa, chúng chỉ được treo ở gian thờ của những nhà địa chủ phong kiến, nhà quan, đình, chùa lớn. Ngày nay xã hội phát triển hơn hoành phi, câu đối, cuốn thư còn xuất hiện trong nhà thờ gia tiên của một số gia đình, miếu, đình, chùa thể hiện gia phong nét truyền thống của dân tộc ta.
Xa xưa , có dịp trọng đại như giỗ họ , mừng thọ, mừng tân gia… mọi người lại đến tặng nhau cuốn thư câu đối sang trọng, rất đa dạng nếu đẹp hơn có thể sơn son thếp vàng, thếp bạc, không thì lấy giấy hồng điều xin chữ của thầy đồ, nhà nho kính cẩn treo trên bàn thờ để tỏ lòng thành với ông bà, tổ tiên.
Thú chơi cuốn thư câu đối qua thời gian trở thành nét văn hóa riêng, đặc trưng của cả một dân tộc Việt Nam. Ngày nay, người biết đọc, biết viết cuốn thư câu đối không nhiều phần lớn trong số họ là những người biết viết chữ Hán, chữ Nôm từ thế kỷ trước, còn lại là một số người trẻ tuổi yêu chữ được kế thừa nét truyền thống trở thành nhà Nho.
Ý Nghĩa của cuốn thư, câu đối
Cuốn thư có ý nghĩa từ xa xưa bắt nguồn từ nhu cầu cần làm một tấm vách để ngăn cách các phong với nhau trong một ngôi nhà.
Ngày nay ý nghĩa của cuốn thư được áp dụng vào các công trình tâm linh văn hóa là chính.Ví dụ như khi bạn cần ngăn chặn các luồng khí xấu xâm nhập vào khu lăng mộ, nhà thờ, nhà ở, đình chùa … Bạn sẽ cần làm một chiếc cuốn thư đặt trước để chặn lại.Như vậy cuốn thư bình phong dùng để ngăn chặn tà khí.
Cuốn thư thường có một bên là bút một bên là kiếm, tượng trưng cho kiến thức và sức mạnh, do đó nó có giá trị trong phong thủy rất cao, không sợ tà khí.
Cuốn thư còn có ý nghĩa về mặt thẩm mỹ, những hoa văn tinh xảo cổ kính trên thân cuốn thư rất bắt mắt và thể hiện được trình độ tay nghề của người thợ.
Cuốn thư thường có một bên là bút một bên là kiếm, tượng trưng cho kiến thức và sức mạnh, do đó nó có giá trị trong phong thủy rất cao, không sợ tà khí.
Cuốn thư còn có ý nghĩa về mặt thẩm mỹ, những hoa văn tinh xảo cổ kính trên thân cuốn thư rất bắt mắt và thể hiện được trình độ tay nghề của người thợ.
Các chữ thường dùng trong cuốn thư
- Đức Lưu Quang
- Phúc Mãn Đường
- Thiện Tối Lạc
- Phúc Lộc Thọ
- Phụng Gia Tiên
- Bách phúc biền trăn
- Ngũ phúc lâm môn
- Phúc lai thành
- Vạn cổ trường xuân
- Vạn cổ anh linh
- Hữu khai tất tiên
- Quang tiền dụ hậu
- Gia hòa vạn sự hưng
- Vĩnh Miên Thế Trạch
- Sự tử như sự sanh
- Bách nhẫn thái hoà
- Gia môn khang thái
- Đức lưu quang
- Khánh Lưu Miêu Duệ
- Khắc xương quyết hậu
- Tấn tài tấn lộc – Dịch nghĩa
- Tất hữu hưng – Dịch nghĩa
- Giao long đắc thủy – Dịch nghĩa
Câu đối thường được treo ở hai cột phía trước bàn thờ hoặc trên tường có treo mỗi bên một câu đối. Cũng như cuốn thư ,ngoài dùng để trang trí, câu đối còn ghi lại những lời dạy về giá trị đạo đức truyền thống của tổ tiên, ca ngợi công đức của dòng họ gia tộc hoặc cầu mong thái bình, thịnh vượng.
Một số mẫu câu đối hay và ý nghĩa:
Đức thừa tiên tổ thiên niên thịnh
Phúc ấm nhi tôn bách thế vinh
Đức tổ quang vinh hương vạn cổ
Từ môn hiển hách tráng thiên thu
Ngày tháng yên vui nhờ phúc ấm
Cần kiệm sớm hôm dựng cơ đồ
Tổ tiên xưa vun trồng cây đức lớn
Con cháu nay giữ gìn nhớ ơn sâu
Lấy trung hiếu trì gia bền vững
Dùng đức nhân xử thế lâu dài
Tổ tông gieo trồng nền điền phúc
Cháu con canh tác nết viên tân
Nhờ tiên tổ anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành
Tổ tiên ta dày công xây dựng
Con cháu nhà ra sức trùng tu
Tổ đường bách thế hương hoa tại
Duệ tộc thiên thu phúc lộc trường
Họ hàng tôn quý công danh muôn thuở chẳng phai phai màu
Tổ miếu thiêng liêng phúc đức nghìn thu còn tỏa sáng.